Prowadzenie hodowli zwierzęcych to odpowiedzialne zadanie. Należy otoczyć właściwą opieką utrzymywane zwierzęta przy jednoczesnym stałym myśleniu o zagwarantowaniu odpowiednich zysków. Mając taką działalność trzeba dbać o wszystkie aspekty wpływające na dobrostan hodowli. Jednym z nich jest światło. Jest ono niezbędnego dla prawidłowego wzrostu zwierząt.
Odpowiednio zaprojektowany budynek z zaplanowanymi otworami okiennymi i dachowymi sprawia, że światło naturalne wnika i wewnątrz nie powstają plamy świetlne tylko jest ono równomiernie rozprowadzone. W celu regularnego sprawdzania ilości i równomierności natężenia oświetlenia warto regularnie wykonywać pomiary wewnątrz budynku. Można je wykonywać na przykład za pomocą lekkiego i poręcznego miernika Konica Minolta T-10A. Jego obsługa jest prosta, a praca z nim wygodna poprzez odpowiednie ułożenie w dłoni. Automatycznie mierzy ciągle ilość światła przedstawianą w jednostkach Lux. Jeśli chcemy zatrzymać pomiar to wciskamy przycisk z boku urządzenia. Jest to wygodne dla dużej ilości pomiarów. Wyświetlacz jest duży i czytelny. Oprócz natężenia oświetlenia można mierzyć nasłonecznienie czy porównać ze sobą pomiar z innego miejsca.
Przykładem hodowli, w której można wykorzystać powyżej opisane urządzenie jest hodowla krów mlecznych. Krowa ma wrażliwość na tak zwane ochłodzenie czyli warunki termiczne jakie panują wewnątrz obory. Naturalne światło skierowane na krowę wpływa na całkowite odczucia termiczne. Dlatego pomiar ilości światła również wpływa na całkowitą ocenę termiczną wnętrza. Poprzez stymulację światłem zwiększa się aktywność zwierząt, a to wpływa na zwiększenie dojności. Należy zapewnić barwę światła – zbliżoną do naturalnej i odpowiednią ilość światła pomiędzy 200 a 300 lux. Krowy nie widzą czerwonego światła i dlatego stosuje się tego typu światło w celu wejścia do obory w porze nocnej tak, by nie zakłócać cyklu dobowego zwierząt. Hodowla krów mlecznych na większą skalę to działalność związana z produkcją mleka i w związku z tym należy również mieć na względzie kwestie
oświetlenia w miejscach pracy, które trzeba sprawdzać przy strefach dla dojarek, zbiorników przechowujących mleko i w częściach inwentarskich. Te określone miejsca można sprawdzać za pomocą pomiarów właśnie urządzeniem Konica Minolta T-10A.
Kolejnym przykładem, w którym ilość światła ma znaczenie jest hodowla świń. Jak to wpływa na zwierzęta? Otóż, w większości swego życia przebywają one we wnętrzu chlewni i w związku
z tym występuje tam pewien mikroklimat. To ma znaczenie dlatego, że projektując taki budynek warto uwzględnić wielkość otworów okiennych w stosunku do podłogi i również kwestię, po której stronie świata znajdują się okna. Ważny także jest czas, w którym można zapewnić określoną ilość światła. Dlaczego to może być ważne zwłaszcza dla świń? Zwierzęta przyjmują promieniowanie świetlne przez skórę, która ma określoną barwę. Dlatego istotne jest zapewnienie odpowiednich warunków klimatycznych, bo również przez skórę odbywa się parowanie czyli procesy termoregulacji. Zapewnienie tych wszystkich szczegółów przekłada się na efektywność hodowli
i utrzymanie pewnej jakości mięsa. W hodowli świń należy przede wszystkim wiedzieć, że ważne jest, aby hodowla taka posiadała możliwie najlepsze warunki dla każdej maciory w celu rozrodu
i dla każdego warchlaka dla jego najlepszego wzrostu. Jednym z takich aspektów jaki wpływa na świnie jest światło naturalne, które wnika do wnętrza chlewni. Badania potwierdzają, że odpowiednie oświetlenie wpływa korzystnie na proces wzrostu tucznika i rozród. Zbyt intensywne oświetlenie powoduje niepożądane zachowanie, które może objawiać się podgryzaniem ogonów. Taki warchlak ma potem czerwone plamy na kręgosłupie, które skutkują pojawieniem się kłopotów ze sprzedażą takiej świni, bo mięso będzie wodniste, a przez to nieakceptowane przez konsumenta. Powoduje to podnoszenie kosztów ze względu na utylizację i wpływa na ekonomikę działalności. W chlewni powinno być min 40 lux w szczególności dla loch. Zwiększenie ilości oświetlenia do 200-250 lux wpływa na potencjał knurów i przez to zwiększenie rozrodczości.
Rozpatrując kwestie związane z zapewnieniem odpowiedniej ilości światła dla zwierząt to oprócz światła naturalnego warto rozważyć oświetlenie sztuczne. W takiej sytuacji dotykamy jeszcze kwestii barwy światła, która wpływa na zachowania zwierząt i ponadto na zwiększenie efektywności takiej hodowli. Przykładem są hodowle drobiu, w których występuje tzw. oświetlenie dynamiczne. Oznacza to, że jest dedykowane oddzielnie dla brojlerów, kur niosek, młodych kurcząt czy kur rozpłodowych. Projektując odpowiednie oświetlenie należy uważać, ze zbyt dużą intensywnością światła, bo może doprowadzać do nadpobudliwości, wydziobywania wzajemnego piór i kanibalizmu. Światło niebieskie i fioletowe jest niewidoczne dla ptaków,
a światło czerwone obniża ich agresywność. Obecność źródła światła stymuluje gruczoły dokrewne, a przez to stymuluje wzrost. Jeżeli potrzebujemy mierzyć za jednym razem zarówno ilość światła jak i barwę to warto dysponować miernikiem Konica Minolta CL-70f, który jest przenośny i lekki. Posiada on obrotową głowicę pozwalającą na wygodniejsze pomiary w różnych płaszczyznach. Dzięki niemu możemy zmierzyć barwę źródła światła, natężenie i zawartość spektralnych długości fal. Mierzona barwa może być wyrażona w jednostkach Kelvin lub poprzez stopień czystości danej barwy i przedstawienie dominującej długości fali. Miernik ten posiada dotykowy wyświetlacz i pamięć pomiarową do 999 danych, które następnie możemy wysłać do komputera. Przycisk do pomiaru i zapisu do pamięci znajdują się z boku urządzenia, a to wpływa na wygodne mierzenie dużej ilości miejsc wewnątrz budynku.
Kontynuując wymagania ilości i cech światła można posłużyć się przykładem hodowli Indyków, w których istotne jest ustawienie odpowiednich czasowych faz z ilością światła. Ma ono być równomierne na całej płaszczyźnie i mieć natężenie pomiędzy 50 a 100 lux w zależności od fazy nieśności. Światło dzienne stymuluje gospodarkę hormonalną, a co za tym idzie wpływa na ilość znoszonych jaj. Zastosowanie dodatkowej funkcji doświetlania światłem niebieskim stymuluje wzrost włókien szkieletowych. Wprowadzając symulację sztucznego światła zachowujemy odpowiedni rytm dobowy. Kolejnym rodzajem hodowli są kurczaki przeznaczone na mięso.
W takim przypadku światło zielone stymuluje naturalne zachowania i warto pamiętać, by ograniczać dopływ światła na początkowym etapie wzrostu, ale nie może to być w ciemności.
Stosowanie odpowiedniego oświetlenia służy nie tylko zwiększaniu zyskowności, ale również niweluje występowanie niepożądanych zachowań. Co to jest? Otóż zwierzęta, posiadają swój własny dzienny cykl i oznacza to, że jeśli w odpowiednich godzinach nie zapewnimy odpowiednich warunków światła dojdzie na przykład do dziobania czy kąsania innych zwierząt. Jeśli taki ptak dostrzeże krew to te działanie zostanie wzmocnione co prowadzi do strat. Zwierzęta mogą zostać uszkodzone lub zabite. Ponadgryzane i podziobane mają uszkodzoną tkankę mięśniową, która wpływa później na jakość mięsa. Ponadto również w momencie załadunku zwierząt z fermy do naczepy światło ma znaczenie. Wtedy ptaki mocno się stresują i mogą zacząć się dziobać. W celu uniknięcia tego warto również zastosować odpowiednie oświetlenie.
Andrzej Wojtkowski
Konica Minolta
Sensing Europe B.V. Sp. z o.o.
Oddział w Polsce
ul. Skarbowców 23a, 53-025 Wrocław
Tel: +48 71 734 52 11 Fax: +48 71 734 52 10
E-mail: Info.Poland@seu.konicaminolta.eu
Web:www.konicaminolta.pl
