Wymiana oświetlenia na LED jest skuteczną formą wygenerowania oszczędności. W okresie wzrostów cen energii modernizacja może być kluczowym czynnikiem umożliwiającym zapewnienie ciągłości pracy zakładu. Na przykładzie wymiany opraw w Zakładzie Mięsnym Nowak pokażemy w jaki sposób decyzja o wymianie oświetlenia przekłada się na oszczędność zużycia energii oraz poprawę bezpieczeństwa i optymalizację warunków pracy.
Wymiana opraw oświetleniowych na energooszczędne jest sprawdzoną metodą zmniejszania kosztów generowanych przez oświetlenie. Dzięki wysokiej skuteczności świetlnej opraw ledowych możliwe jest dostarczanie właściwej ilości światła przy jednoczesnej niskiej mocy opraw. Rozwiązania optyczne (zastosowanie soczewek, opraw asymetrycznych i kierunkowych) pozwala na skuteczne pokrycie światłem całości dedykowanej powierzchni bez niepożądanych efektów ubocznych tj. uciążliwe olśnienie, śmiecenie światłem, migotanie itp. Są to czynniki o dużym znaczeniu w kontekście bezpieczeństwa, precyzji pracy oraz komfortu narządu wzroku.
Audyt oświetleniowy i energetyczny
Pierwszym krokiem na drodze podjęcia decyzji o wymianie oświetlenia jest wykonanie audytu oświetleniowego i energetycznego. Celem takich działań jest przede wszystkim kompletna inwentaryzacja ilości i mocy zainstalowanych punktów oświetleniowych, określenie wymiarów pomieszczeń, kierunku wpadania światła naturalnego etc. Uwagi pomocnicze tj. warunki mikroklimatyczne w pomieszczeniu pomagają we właściwym doborze parametrów technicznych lamp. W przypadku zakładu przetwórstwa mięsnego kluczowe znaczenie ma wilgotność, temperatura otoczenia, zapylenie, drgania, itp.
Audyt przeprowadzony w Zakładzie Mięsnym Nowak dotyczył 264 pomieszczeń, przemysłowych, komunikacyjnych, biurowych, sanitariatów, szatni, ramp i podjazdów. Łącznie odnotowano 946 szt. opraw oświetlenia systemowego oraz 72 oprawy oświetlenia awaryjnego. Zinwentaryzowano także oznakowanie ewakuacyjne oraz kilka punktów oświetleniowych zlokalizowanych na zewnętrznej elewacji zakładu oraz parkingu.
Łączna moc konsumowana na potrzeby oświetlenia w Zakładzie Mięsnym Nowak wynosiła 64,7 kW. Z racji na specyficzne warunki organizacji pracy (zmianowość, praca ciągła) przyjęto, ze średnioroczny czas używania oświetlenia w zakładzie wynosi 4016 godzin. Oznacza to, że stare oświetlenie zużywało rocznie 259 835,2 kWh energii elektrycznej.
Projekt nowego oświetlenia
Dane zgromadzone w audycie stanowią materiał wyjściowy niezbędny do przygotowania projektu nowego oświetlenia. Celem projektu jest nie tylko optymalizacja zużycia energii elektrycznej, ale także uzyskanie zgodnego z normą natężenia oświetlenia w pomieszczeniach, eliminacja dysfunkcji oświetlenia tj. migotanie, opóźnienie rozruchu, olśnienie. W przypadku pomieszczeń w których wykonywana jest precyzyjna praca ręczna (np. rozbieralnia, pakowalnia) ważne jest zapewnienie maksymalnie wysokiego współczynnika CRI, który powala maksymalnie poprawnie postrzegać barwy, dzięki czemu można poprawić bezpieczeństwo wykonywanej pracy oraz komfort oczu.
Wróćmy jednak do korzyści energetycznej. Nowy projekt oświetlenia, przygotowany dla ZM Nowak założył wymianę opraw w stylu „1:1”. Takie rozwiązanie pozwala uniknąć przebudowy instalacji, która nie tylko zwiększyłaby koszt inwestycji, ale także na dłuższy czas wyłączyła z użytkowania niektóre pomieszczenia. Łączna moc opraw LED zaproponowanych do oświetlenia zakładu wyniosła 31,08 kW. Zakładając, że utrzymany zostanie taki sam średnioroczny czas świecenia, można przyjąć, że zużycie energii elektrycznej po wymianie będzie wynosiło 124 845,39 kWh. Oznacza to redukcję zużycia o ponad 52%.
Kryteria sanitarne spełnione
To jednak nie jedyna korzyść wynikająca z wymiany opraw. W pojedynczym przedsiębiorstwie przetwórstwa żywności często mamy do czynienia ze strefami roboczymi o skrajnie odmiennej specyfice. Obok obszarów charakteryzujących się dużą wilgotnością i znacznymi amplitudami temperatur – jak tunele mycia lub chłodzenia – znajdują się stanowiska obróbki termicznej oraz mroźnie i chłodnie. Dodatkowo, ze względów higienicznych, w wielu lokalizacjach używa się myjek ciśnieniowych oraz żrących środków czyszczących i dezynfekcyjnych. Tej różnorodności towarzyszą ścisłe zalecenia mające na celu ograniczenie do minimum ryzyka zanieczyszczenia żywności oraz gwarantujące sprawną i bezpieczną pracę. Dobór oświetlenia, które spełniałoby wszystkie te obostrzenia, nie jest prostym zadaniem i prawie zawsze wymaga zaangażowania dostawcy specjalizującego się w projektowaniu oświetlenia dla przetwórstwa mięsnego. Oprawy przeznaczone do montażu w zakładach produkujących i przetwarzających żywność muszą spełniać szereg wytycznych, mających znaczenie ze względu na bezpieczeństwo, wymagania sanitarne, środowiskowe i oświetleniowe, specyficzne warunki pracy urządzeń oświetleniowych (wilgotność, niskie i wysokie temperatury, oddziaływanie oparów środków czyszczących) charakterystyczne dla przemysłu spożywczego – w tym szczególnie branży mięsnej.
Producentom oświetlenia zaleca się, by oprawy wykorzystywane w tego typu branżach wykonane były z komponentów szczególnie wytrzymałych, odpornych na uderzenia i rozbicie. Jest to konieczne, by wykluczyć sytuację, w której elementy lamp mogłyby zanieczyścić proces wytwarzania żywności. Oprawy zamontowane przez Energę Oświetlenie są zgodne z normami – wykonane są z materiałów, które można zakwalifikować jako ogniotrwałe, nietoksyczne, nieodpryskujące, niereaktywne oraz nierdzewne. W obudowach nie występują żadne szklane elementy. Na etapie projektowania, uwzględniono specyficzne warunki panujące w przestrzeniach produkcyjnych. To m.in. temperatura czy wilgotność powietrza, wpływające na sprawność opraw, a także wykorzystywanie tu myjek wysokociśnieniowych. Zastosowano się oprawy o podwyższonej klasie szczelności (IP66), zapobiegającej kondensacji pary wodnej w układzie optycznym oraz oprawy o podwyższonej odporności na uszkodzenia mechaniczne (IK9 i IK10). Ważnym elementem poprawiającym bezpieczeństwo jest zastosowanie w pomieszczeniach z obróbką mięsa opraw emitujących światło o barwie 5000K. Jest ona optymalna w wykonywaniu pracy precyzyjnej, poprawia komfort widzenia oraz minimalizuje zmęczenie oczu.
Oszczędność w parze z ekologią
Warto na koniec zwrócić jeszcze uwagę na aspekt ekologiczny. Oprawy ledowe charakteryzują się żywotnością w przedziale od 50 000 h do 90 000 h. Jest to okres kilkunastokrotnie przewyższający okres sprawności opraw świetlówkowych i wyładowczych. Pozwala ograniczyć koszt związany z wymianą źródeł światła oraz utylizacji niesprawnych lamp. Wszystkie nowe oprawy zastosowane w zakładzie, wykonane zostały z materiałów przyjaznych środowisku. Nie zawierają ołowiu, rtęci i arsenu, oraz innych pierwiastków ciężkich. Oznacza to, ze ich utylizacja nie będzie stanowiła zbytniego obciążenia środowiskowego. Redukcja zużycia energii na potrzeby oświetlenia skutkuje także zmniejszeniem emisji CO2. Dzięki modernizacji do atmosfery trafi o ponad 93 tony rocznie mniej. Wraz ze zmniejszoną emisja CO2 spadnie także emisja szkodliwych tlenków siarki i azotu oraz pyłów.
Jak zatem widać, decyzja o wymianie oświetlenia jest działaniem wieloaspektowym, przynoszącym wiele korzyści. To nie tylko obniżone o ponad połowę zużycie energii, ale także popraw jakości oświetlenia i wymierny wkład w promowanie ekologii i ochrony środowiska.
Tomasz Demianiuk
Główny Specjalista ds. Sprzedaży
Koordynator Marki
