Z Szymonem Ośko, Emilią Mieleszko i Joanną Gredką z firmy Animex rozmawia Katarzyna Salomon
Kultura Bezpieczeństwa i Jakości Żywności to nowa moda czy realna potrzeba?
System Zarządzania Jakością bez dobrej Kultury Jakości jest jak książka bez czytelnika. Kultura Jakości to konieczność. Najlepsze procedury, szczegółowe instrukcje, a nawet przejrzysta infografika nie zagwarantują wyprodukowania żywności o wysokiej jakości, jeżeli w swojej codziennej pracy nie będziemy myśleli i działali tak, aby mieć pewność, że żywność, którą produkujemy, jest bezpieczna dla konsumenta. Kultura Jakości to konieczność. Wprowadzona w 2021 r. zmiana rozporządzenia (WE) nr 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych przyniosła obowiązek uzyskania, utrzymania i przedstawiania przez przedsiębiorstwa spożywcze dowodów potwierdzających odpowiednią kulturę bezpieczeństwa żywności.
Czy można określić jednym zdaniem istotę Kultury Jakości?
Silna Kultura Jakości to Ludzie, to nasi pracownicy, którzy ją rozumieją, a także są głęboko przekonani i zobowiązują się do robienia za każdym razem wszystkiego, co konieczne, aby produkty były bezpieczne. Kultura Jakości jest środowiskiem, w którym w organizacji funkcjonuje System Zarządzania Jakością. Wyraźnie można tu dostrzec, że system jako wytwór ludzkiego intelektu, chłodnego rozumowania, określający pewne wymagane, widoczne zachowania ludzi, korzeniami sięga tej niewidocznej sfery, jaką są ludzkie wartości i przekonania. System Zarządzania Jakością będzie tak mocny, jak mocne będzie przekonanie ludzi do postępowania zgodnie z jego procedurami, poparte realnym działaniem.
Kto ma największy wpływ w firmie spożywczej na poziom dojrzałości Kultury Jakości?
Myślenie o bezpieczeństwie żywności jako priorytecie zaczyna się od góry, ale wymaga wsparcia i zaangażowania wszystkich w całej firmie. Pewność, że produkt jest bezpieczny i duma, jaką czuje pracownik z tego, że zrobił wszystko, co konieczne, żeby wyprodukowana przez niego żywność była wysokiej jakości, jest najlepszym dowodem na dobrą Kulturę Jakości w firmie.
Jakie są kluczowe kroki podczas budowania i rozwijania Kultury Jakości?
Powstało już wiele propozycji podejścia do oceny istniejącej Kultury Jakości, a następnie jej budowania i rozwoju. Wszystkie oparte są na tym samym schemacie, który w naturalny sposób wykorzystuje cykl Deminga. Zaplanuj co chcesz zmienić, zrób to, następnie sprawdź, czy ta zmiana przynosi pozytywny, zamierzony efekt; jeśli tak, to kontynuuj to działanie, jeśli nie, to zaplanuj kolejne i sprawdź, czy tym razem jest ono skuteczne. Dla osób, które zaczynają pracę nad oceną i budowaniem Kultury Jakości w swojej organizacji, polecam model australijski przedstawiony na stronie internetowej FSANZ, czyli Food Standards Australia New Zealand. Cały proces podzielono na trzy kroki:
1) Dowiedz się, jaki jest poziom dojrzałości Kultury Jakości w Twojej firmie. Zamieszczono w tym kroku kwestionariusz, który pozwala na otrzymanie szybkiej diagnozy w następujących obszarach: przywództwo i wizja, miejsce pracy, wiedza i działania pracowników, monitorowanie jakości, gromadzenie danych i ich ocena oraz relacje z organami urzędowej kontroli żywności.
2) Zmieniaj. FSANZ zaproponował w tym kroku dość szczegółową listę kontrolną dla zmian. Przejście przez zawarte w niej zagadnienia pozwala na wyznaczenie obszarów do poprawy.
3) Śledź i ulepszaj. Zamieszczona w tym kroku matryca dojrzałości Kultury Jakości to narzędzie, które pozwoli na doskonalenie obszarów zdiagnozowanych poprzez kwestionariusz i listę kontrolną zmian.
Budowanie i rozwijanie Kultury Jakości oparte na tych trzech krokach jest proste i przygotowane w sposób łatwy do natychmiastowego wykorzystania, natomiast w naszej firmie stworzyliśmy autorski program oceny i rozwoju dojrzałości Kultury Jakości.
Czy jest jakiś mierzalny dowód na to, że Kultura Jakości jest istotna?
Tak, okazuje się, że wyniki pomiaru Kultury Jakości, które zestawiliśmy ze wskaźnikiem reklamacji wykazały bardzo wysoką korelację. Współczynnik Pearsona wyniósł -0,97, czyli jeśli poziom Kultury Jakości rośnie, to ilość reklamacji maleje. Świadomość tej zależności bardzo pomaga w podejmowaniu trudu ciągłego doskonalenia Kultury Jakości w firmie. Eksperci wskazują na brak Kultury Jakości jako czynnik sprzyjający poważnym incydentom związanym z zagrożeniem bezpieczeństwa żywności. Dojrzała, silna Kultura Jakości istotnie wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa żywności w danej organizacji.
Jeżeli w firmie jest silna Kultura Jakości, to co dalej?
Kultura Jakości wynika z zachowania ludzi, a ich zachowanie z przekonania, wyznawanych wartości i postaw dotyczących bezpieczeństwa i jakości żywności. Przemysł spożywczy charakteryzuje się dużą rotacją pracowników, co ma ogromny wpływ na potrzebę ciągłego doskonalenia Kultury Jakości we wszystkich wpływających na nią obszarach określonych przez FSANZ jako:
– Wiedza na temat bezpieczeństwa żywności oraz świadomość zagrożenia i ryzyka
– Kultura miejsca pracy
– Zachowanie kadry kierowniczej
– Zachowanie pracowników
– Codzienne działania
– Komunikacja
– Wykorzystanie technologii i narzędzi
– Podejście do rozwiązywania problemów
– Współpraca z organami urzędowej kontroli żywności
Praca nad ulepszaniem Systemu Zarzadzania Jakością, a tym bardziej nad budowaniem i rozwojem, a w kolejnych etapach nad doskonaleniem Kultury Jakości, nigdy się nie kończy. Jak już wspominaliśmy, Kultura Jakości stanowi swoiste środowisko funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością w organizacji. Silna, świadomie rozwijana Kultura Jakości stwarza korzystne warunki do jego ciągłego doskonalenia. Mocno zakorzenione przekonanie każdego pracownika o własnej odpowiedzialności za bezpieczeństwo i jakość żywności redukuje ryzyko wystąpienia zagrożeń w tym zakresie, zwiększa zaufanie do procedur systemowych i pomaga zachować czujność w odniesieniu do możliwych zagrożeń w przyszłości.
Dziękuję za rozmowę