Wyobraź sobie kontener morski wypełniony baniakami z wodą. A teraz pomyśl o 200 tysiącach takich kontenerów. Jeśli ustawilibyśmy je jeden na drugim – powstałaby konstrukcja wysokości 45 gór Mont Everest. I wadze 4,8 miliona ton. Tyle żywności marnujemy w Polsce każdego roku.* Za 60% odpowiadają konsumenci.
Jednak temat „marnowania” w branży spożywczej nie dotyczy wyłącznie żywności. To także surowce wykorzystywane do produkcji opakowań. Chciałabym w tym artykule przyjrzeć się zarówno statystykom, które obrazują skalę problemu, jak i praktycznym rozwiązaniom, które pomagają marnować mniej.
Skala problemu – alarmujące dane
Światowy kryzys marnowania żywności jest wielkim problemem. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) na świecie marnujemy 1/3 produkowanej żywności, tj. około 1,3 miliarda ton. Trudno zwizualizować sobie tę ilość? Podpowiem: to waga odpowiadająca około 866 milionów aut osobowych. Tyle samochodów ustawionych w rzędzie zakorkowałaby wszystkie autostrady na świecie.
W samej Europie każdego roku marnuje się około 88 milionów ton jedzenia, co przekłada się na około 173 kg na jednego mieszkańca. Pół kilograma dziennie! Oczywiście marnotrawstwo nie dotyczy wyłącznie konsumentów – według raportów znaczna część żywności traci swoją wartość już na etapie produkcji, transportu i dystrybucji.
Te statystyki są przerażające, zwłaszcza w obliczu nierównomiernego rozłożenia zasobów i problemu głodu na świecie. Dodatkowo, marnowanie żywności ma poważne konsekwencje ekologiczne – każdy zmarnowany produkt to nie tylko straty surowców, ale także energii, wody i środków chemicznych wykorzystanych w procesie jego produkcji i dystrybucji.
Co możesz zrobić?
Przede wszystkim – pamiętać o tym, że masz wpływ. Możesz codziennie, zarówno podczas zakupów, jak i podczas podejmowania biznesowych decyzji – minimalizować marnotrawstwo. Jednym z kluczowych sposobów na zmniejszenie skali marnowania żywności jest przedłużenie jej trwałości. Istnieje kilka sprawdzonych metod, które pozwalają ograniczyć psucie się produktów spożywczych. Za część z nich odpowiada konsument, który dany produkt kupi. Za część – producent, który m.in. sensownie dobierze opakowanie do produktu.
Odpowiedzialna postawa konsumenta
– Planuj zakupy i posiłki – unikniesz impulsywnego kupowania produktów, które później mogą się zepsuć. Nie chodź głodny na zakupy! 🙂
– Kupuj mniej i częściej – pozwala to na bardziej racjonalne zarządzanie zapasami i zmniejsza ryzyko, że produkty się zepsują.
– Zwracaj uwagę na daty ważności. Warto znać różnicę między:
– „najlepiej spożyć przed”: ta data wskazuje moment, do którego produkt zachowuje najlepszą jakość (np. smak, zapach, konsystencję). Po jej upływie produkt może nie być już tak świeży, ale nadal jest bezpieczny do spożycia, pod warunkiem, że był prawidłowo przechowywany i nie ma widocznych oznak zepsucia.
– a „należy spożyć do”: to data związana z bezpieczeństwem żywności. Po jej upływie produkt może być niebezpieczny do spożycia, ponieważ istnieje ryzyko rozwoju szkodliwych bakterii lub zepsucia. Produkty oznaczone tą etykietą należy spożyć przed upływem wskazanej daty.
– Przechowuj właściwe – lodówka, zamrażarka, suche i ciemne miejsca dla produktów takich jak mąka czy makaron – każde z tych miejsc powinno być wykorzystywane zgodnie z wymaganiami różnych rodzajów żywności.
– Zamrażaj nadwyżki.
– Kreatywnie wykorzystuj resztki – czy wiesz, że są aplikacje podsuwające pomysły na potrawy ze składników, którymi dysponujesz? Sprawdź SuperCook lub Fridge to Table!
Marnowanie to nie tylko żywność – rola producenta żywności i producenta opakowań.
Marnotrawstwo dotyczy nie tylko żywności, ale także materiałów, z których produkuje się opakowania. Odpowiednio zaprojektowane opakowania mogą odegrać kluczową rolę w walce z marnowaniem żywności, przedłużając jej trwałość, a jednocześnie minimalizując zużycie surowców. Kluczem do sukcesu jest więc znalezienie równowagi między trwałością opakowania, a jego wpływem na środowisko.
W czym jako producent opakowań pomagamy producentom żywności?
Aktywnie współpracujemy w procesie dobrania odpowiedniego opakowania. Co to oznacza – odpowiedniego? Wystarczająco dobrego. Spełniającego niezbędne funkcje: ochrona produktu, przedłużenie jego trwałości, dostarczanie informacji o produkcie, ułatwianie transportu i magazynowania, spełnianie roli narzędzia marketingowego.
Ważne, aby kluczowe funkcje opakowania zostały spełnione na 100%, nie na 150%. Tak, by nie „przedobrzyć”, nie marnować zasobów.
Wspólna odpowiedzialność.
Marnowanie żywności i surowców to problem, który wymaga współpracy na wielu poziomach – od konsumentów, przez producentów żywności, aż po dostawców opakowań. W PAKu od lat zwracamy szczególną uwagę na konieczność przeciwdziałania marnotrawstwu. Jest to dla nas zagadnienie na tyle ważne, że znalazło odzwierciedlenie w misji firmy: „Przeciwdziałanie marnowaniu żywności poprzez dostarczanie bezpiecznych opakowań z tworzyw sztucznych przedłużających jej trwałość, z jak najmniejszym oddziaływaniem na środowisko naturalne”.
Walcząc z marnotrawstwem, warto pamiętać, że nawet najmniejsze działania mają znaczenie. Wybór odpowiednich opakowań, przechowywanie produktów w odpowiednich warunkach oraz świadomość ekologiczna to kroki, które każdy z nas może podjąć.
Nie taki diabeł straszny…
Podczas szkoleń i spotkań z Klientami, na których poruszamy zagadnienia związane z marnotrawstwem często powtarzamy, że „jeszcze lepiej” nie oznacza „jeszcze więcej”. Olbrzymia ilość sensownych rozwiązań proekologicznych to upraszczanie i oszczędzanie. Mając tę zasadę „z tyłu głowy” często okazuje się, że wprowadzenie zmian jest mniej skomplikowane i tańsze, niż początkowo mogło się zdawać.
Korzystając z dobrych rozwiązań, podejmując odpowiedzialne decyzje biznesowe, ale także dokonując rozsądnych wyborów przy sklepowych półkach mamy realny wpływ na minimalizowanie marnowania. Warto wdrażać zmiany, choćby w swoim, czasem zdawałoby się – niewielkim zakresie. I choć nieco smuci fakt, że dużo zmian można było wprowadzić prędzej, dużo czasu (i zasobów) można uznać za „zmarnowane”… warto także pamiętać o tym, że „Najlepszy czas na posadzenie drzewa był dwadzieścia lat temu. Drugi najlepszy czas jest teraz.”
*) źródło: Bank żywności, raport „Nie marnuj jedzenia 2023”
Katarzyna Dybowska
Kierowniczka Działu marketingu i PR w PAKu