Z Michałem Dębeckim – Dyrektorem Chespa Repro Studio rozmawia Katarzyna Salomon
Gospodarka odpadami i recykling to jedne z najważniejszych wyzwań dla współczesnej cywilizacji. Z jakimi ograniczeniami wiąże się obecnie recykling opakowań z tworzyw sztucznych?
Obecne technologie recyklingu opakowań plastikowych wymagają jednolitego wsadu. Oznacza to, że nie można poddać jednocześnie recyklingowi polipropylenu i polietylenu lub poliestru – muszą być to monomateriały lub laminaty złożone z tych samych tworzyw.
Czy segregacja opakowań plastikowych według rodzaju podłóż jest wystarczająca?
Niezupełnie. Aby zwiększyć efektywność recyklingu w dalszej kolejności powinno się oddzielić opakowania po żywności od opakowań, w które pakowane były produkty niespożywcze.
W jakim celu?
Chodzi o odzysk surowców. Jeśli chcemy uzyskać regranulat, który trafi ponownie do produkcji opakowań spożywczych, musimy poddać recyklingowi tylko opakowania po produktach żywnościowych. Opakowania po produktach niespożywczych nie mogą być użyte do ponownego wyprodukowania opakowań produktów żywnościowych.
Jak obecnie odbywa się sortowanie opakowań plastikowych?
W przeważającej mierze ręcznie.
Czy wraz ze zwiększającą się liczbą opakowań pojawiły się inicjatywy mające na celu uproszczenie sortowania i ulepszenie odzyskiwania surowców?
Owszem, kilka. Jedna z nich łączy właścicieli marek i inne podmioty uczestniczące w procesie rozwoju opakowań w ramach międzynarodowej inicjatywy HolyGrail 2.0.
Co to za inicjatywa?
Pod patronatem europejskiego stowarzyszenia marek AIM (Association des Industries de Marque) i przy wsparciu globalnej organizacji Alliance to End Plastic Waste, prowadzone są badania, rozwój i przygotowania do wdrożenia rewolucyjnej technologii znakowania opakowań z tworzyw sztucznych. Jej celem jest zwiększenie dokładności i wydajności sortowania oraz wyższa jakość recyklingu opakowań plastikowych w Unii Europejskiej.
Na czym polega ta rewolucja?
W inicjatywie Holy Grail 2.0 wszystkie informacje niezbędne do każdego etapu sortowania opakowań (rodzaj tworzywa, opakowanie spożywcze vs niespożywcze, rodzaj laminatu, itp.) są zawarte w tzw. kodzie Digimarc. Po wejściu opakowania do sortowni odpadów, kod Digimarc będzie wykryty i odszyfrowany przez odpowiedni skaner na linii sortującej, która następnie będzie sortować opakowania w odpowiednie strumienie. Zaowocowałoby to lepszymi i dokładniejszymi strumieniami sortowania, a w konsekwencji recyklatami wyższej jakości, z korzyścią dla całego łańcucha wartości opakowań.
Co to jest kod Digimarc?
Digimarc to niezauważalne kody kreskowe wielkości znaczka pocztowego, które osadza się na całej powierzchni w wydrukowanym projekcie i/lub w bryle opakowania. To umożliwia szybkie skanowanie każdej części opakowania (np. w sklepach przy kasie), dostęp do informacji o produkcie oraz automatyczne sortowanie odpadów opakowaniowych na skalę masową. Kod umieszczony na całej powierzchni opakowania sprawia, że nawet zabrudzone, zgniecione czy nawet przerwane opakowanie wciąż będzie rozpoznawalne przez skaner i właściwie posortowane.
Jak wygląda proces umieszczania kodów Digimarc w grafice opakowań?
Kody Digimarc nanosi się na projekt po etapie DTP i reprografii czyli po akceptacji projektu przez właściciela marki. Jest to skomplikowany proces z uwagi na to, iż kod Digimarc umieszcza się na całym opakowaniu w taki sposób, aby kod został wydrukowany bez żadnych zmian w zaakceptowanym wcześniej projekcie opakowania (był niezauważalny dla oka), ale aby został odczytany przez skanery. Usługi umieszczania kodów Digimarc na opakowaniach wykonują tylko wyspecjalizowane podmioty, które mają kompetencje w reprograficznym przygotowaniu projektów do druku i licencję na umieszczanie kodów Digimarc w grafice opakowań.
Jakie są zagrożenia w znakowaniu opakowań kodami Digimarc?
Nieprawidłowa aplikacja kodów Digimarc może przede wszystkim zdeformować projekt opakowania, np. zmienić jego kolorystykę, pogorszyć ostrość zdjęć/ilustracji lub skutkować pojawieniem się niezaplanowanych elementów graficznych. Poza tym jeśli kod Digimarc naniesie się w nieumiejętny sposób będzie on nieczytelny dla skanerów po wydruku. Dużym wyzwaniem jest także takie zaprojektowanie umieszczenia kodów Digimarc na przezroczystych częściach opakowania, aby były one jak najmniej lub w ogóle niezauważalne po wydruku lub po wyprodukowaniu bryły opakowania. W tym celu należy podejmować współpracę z podmiotami, które mają spore doświadczanie w reprograficznym przygotowaniu opakowań do druku, wykażą się skutecznością w znajdowaniu rozwiązań przy projektach problematycznych i które mają odpowiednie procedury oraz narzędzia kontroli jakości, aby uniknąć wszystkich zagrożeń związanych z nanoszeniem kodów Digimarc.
Na jakim etapie jest obecnie inicjatywa Holy Grail 2.0?
Zakończony został etap testowania prototypów maszyn sortujących. Do wybranej sortowni zostały dostarczone opakowania z kodami Digimarc specjalnie przygotowane przez uczestników inicjatywy. Walidacji został poddany prototyp maszyny przeprowadzającej detekcję i sortowanie w zakresie kodów Digimarc. Uzyskano bardzo dobre wyniki we wszystkich testowanych kategoriach materiałów opakowaniowych z tworzyw sztucznych, które wynoszą średnio: 99% wskaźnik identyfikacji opakowań przez skanery oraz 95% współczynnik czystości sortowania. Przed nami ostatni etap Holy Grail 2.0 czyli testy na skalę przemysłową. Właściciele marek i sieci handlowe uczestniczące w inicjatywie komercyjnie wprowadzą swoje produkty z kodami Digimarc na rynek w trzech krajach UE: Danii, Francji i Niemczech. Testy zaplanowane są na październik bieżącego roku.
Dziękuję za rozmowę