Obecnie na rynku nie wyobrażamy sobie wszelkiej produkcji bez obecności maszyn i urządzeń. Robotyzacja to zastępowanie pracy ludzkiej pracą tzw. robotów- oprogramowań systemów informatycznych. Wielkie firmy pozwalają sobie na takie kroki, jednak musi to być przemyślane. Korzyści z robotyzacji procesów w firmie jest wiele, m.in. wyeliminowanie tzw. „błędu ludzkiego”, odciążenie pracowników i odzyskanie ich do innych prac, wzrost wydajności zadań, większa kontrola, wielozadaniowość, czyli oszczędność czasu i redukcja kosztów.
Zanim jednak zdecydujemy się zastąpić nimi pracę człowieka należy dokładnie przeanalizować obszary jakie „roboty” czy też „maszyny” miałyby przejąć za człowieka. Bywa, że problemem może okazać się brak wystarczającego miejsca oraz niemożność doprowadzenia niezbędnych mediów do prawidłowej pracy maszyny. Wdrażanie niekiedy wymaga odpowiednich technologii i integracji systemów informatycznych. To oznacza również nakłady finansowe. Jednak z pewnością jest to przyszłość, w której w niedługim czasie będzie trzeba nam się odnaleźć.
Jakie korzyści niesie za sobą robotyzacja?
Robotyzacja produkcji to dla dzisiejszych przedsiębiorstw nowe możliwości. Najczęściej spotykamy się z robotyzacją na stanowiskach, gdzie wykonywane są powtarzalne i rutynowe czynności, a robotyzacja daje też możliwość wyeliminowania wykonywania przez człowieka prac uciążliwych i niebezpiecznych. Zautomatyzowanie zakładu pozwala na zwiększenie mocy produkcyjnej, a także na polepszenie jakości poprzez większą kontrolę powtarzalności procesu i zredukowanie przestojów. Każdy zakład potrzebuje indywidualnego podejścia dla rozplanowania parku maszynowego i zautomatyzowania linii, ponieważ dobór odpowiedniego robota niejednokrotnie uzależniony jest od mocy produkcyjnych. Procesy powinny zostać oprogramowane i zintegrowane z pozostałymi maszynami na linii produkcyjnej. Ponadto powinniśmy przed dopuszczeniem do pracy na stanowisku przeszkolić pracowników, którzy będą obsługiwać daną maszynę. Każdy zakład produkcyjny dąży do ciągłego usprawniania i zwiększania wydajności swoich procesów, a maszyny wychodzą temu naprzeciw. Dzięki robotyzacji produkcji, możliwa jest optymalizacja zatrudnienia i przesunięcie pracowników do zadań, w których sprawdzą i poczują się lepiej – mniej obciążających fizycznie, ale wymagających podejmowania decyzji na podstawie wiedzy i doświadczenia.
Po drugie, stosowanie robotów przemysłowych ma na celu zwiększenie poziomu produkcji oraz zwiększenie wydajności i obniżenie kosztów, a także poprawę konkurencyjności. Nie ukrywajmy, że robotyzacja zmniejsza zapotrzebowanie na zaangażowanie zasobów ludzkich w procesie produkcyjnym co pozwala na znaczne oszczędności. Producenci maszyn coraz częściej kładą nacisk np. na zmniejszanie ciężaru maszyny, przy zwiększaniu zakresu pracy i udźwigów robotów. Robotyzacja potrafi realizować wiele działań przemysłowych, począwszy od etykietowania, aż po paletyzację. Robot paletyzujący dzięki temu, że jest wyposażony w chwytaki w bezpieczny i delikatny sposób obchodzi się ze wszystkimi produktami, niezależnie od ich kształtu czy gabarytu. Cały proces może działać także w drugą stronę – depaletyzacji. Indywidualnie dobrany do potrzeb chwytak, może zostać wyposażony w dodatkowe, specjalne funkcje, które pozwalają optymalizować proces produkcji. Należy pamiętać, że mając maszyny na zakładzie być może rezygnujemy z części personelu jednak potrzebujemy innych specjalistów, którzy będą tą maszynę obsługiwać i kontrolować, ponieważ wszystkie maszyny znajdujące się na terenie danego przedsiębiorstwa, podlegają okresowej kontroli BHP. Podlegają też okresowym przeglądom. Jak można zauważyć, robotyzacja przynosi wiele korzyści. No dobrze, ale w środowisku musi być równowaga, to jakie są minusy? Czy w ogóle jakieś istnieją?
Zdaniem wielu ekspertów automatyzacja może poskutkować realnym zniknięciem wielu zawodów, co przełoży się na ogromne bezrobocie. Moim zdaniem, niekoniecznie. Uważam, że jest to swego rodzaju stereotyp. To prawda, część zawodów może przestać istnieć, jednak pojawią się nowe, właśnie uwarunkowane potrzebą pracy czy kontroli nad nowymi urządzeniami. Automatyzacja jest raczej receptą na rozwój i sposobem na wypełnienie luki realizacji tej pracy, która jest nieatrakcyjna dla nowych pracowników. Kolejnym minusem o jakim jest mowa- człowiek jest elastyczny, robot nie. Człowiek na zmiany, które zachodzą wokół niego reaguje w swoim tempie, ale reaguje w jakikolwiek sposób i potrafi je powiązać oraz metodą dedukcji usprawnić bądź zmienić na bieżący moment swój rytm pracy. Robot działa powtarzalnie, jest zaprogramowany. Nie potrafi działać pod wpływem danej chwili. Nie potrafi podjąć ryzykownej decyzji w razie awarii i sytuacji niekontrolowanych. Dla robota będzie to dramatyczna zmiana, z którą może sobie nie poradzić.
Czym zajmują się roboty w zakładzie?
Do najczęstszych zadań należą chociażby rozkładanie i zaklejanie kartonów, wkładanie produktów do kartonu, układanie kartonów na palecie, etykietowanie, podawanie na produkcję, rozładunek, sortowanie.
Maszyny przy paletyzacji: Paletyzacja towaru to obok pakowania jeden z najbardziej powszechnych procesów produkcyjnych. Dzięki maszynom charakteryzuje się efektywnością i zdecydowanie szybszym tempem pracy. Do największych korzyści osiąganych poprzez wdrożenie paletyzacji robotem w procesie produkcyjnym jest wysoka wydajność. Urządzenia specjalnie zaprogramowane do konkretnych czynności pracują zdecydowanie szybciej, precyzyjniej i efektywniej niż człowiek. Wynika to z powtarzalności poszczególnych zadań, precyzyjnych i szybkich ruchów robota i braku zmęczenia, które pojawia się u pracowników, na skutek czego mogą zdarzyć się pomyłki, które doprowadzą do strat materiałowych. Paletyzacja robotem zwalnia pracowników z wykonywania bardzo ciężkiej fizycznie, monotonnej i wymagającej pracy, która nie daje żadnej satysfakcji i wykonywana w niewłaściwej pozycji sprzyja rozwojowi chorób zawodowych. Dzięki nowoczesnym robotom poprawiają się zatem warunki pracy i efektywność pracowników.
Maszyny do etykietowania: Nowoczesne maszyny do etykietowania są niezbędnym, ostatnim elementem w procesie produkcji. Urządzenia te umożliwiają nanoszenie określonych etykiet na dowolne opakowania czy części. Niektóre etykieciarki automatyczne mogą pracować z prędkością 60 opakowań na minutę. Większość etykieciarek na rynku posiada dedykowane systemy wizyjne, dzięki którym urządzenie może precyzyjnie określić miejsce umieszczenia etykiety na opakowaniu.
Maszyny do rozkładania kartonów: Rozkładanie i klejenie kartonów do żmudna i monotonna operacja, która wymaga powtarzalności i precyzji by każdy karton był idealnie, prosto i równo sklejony. Nowoczesne maszyny wyposażone są w odpowiednich formatów podajniki, które są wstanie pomieścić nawet 120 kartonów. Maszyny do analizy informacji: Dlaczego ważna jest analiza informacji? Pozwala ona prognozować zapotrzebowanie, zaopatrzenie, magazynowanie, przepływy surowców w procesie produkcji i planować zakupy. Producenci, którzy gromadzą informacje w obszarze produkcji dość chaotycznie z reguły dość pobieżnie mogą przeanalizować wydajności i może zdarzyć się, że częściej będzie u nich dochodziło do marnotrawienia zasobów i nie chodzi tutaj tylko o produkty, ale marnotrawienie czasu poświęconego na procesy, czasu na podejmowanie decyzji, poniesione koszty związane z błędami, reklamacjami, zwrotami itp. Właściwie przeprowadzona integracja informacji chociażby w systemie ERP pozwala na generowanie raportów. Czym jest system ERP? To rodzaj oprogramowania, które służy do planowania zasobów. Pomaga gromadzić dane i integrować obszary produkcji oraz zarządzać procesami. Im więcej mamy kompletnych informacji, tym łatwiej utrzymać efektywność każdej linii, a co za tym idzie skrócić czasami czas trwania cyklu produkcyjnego. Tak zebrane dane pozwalają również analizować kolejne etapy procesu i dla przykładu sprawdzić wydajność pracy maszyny.
Podsumowując, maszyny to przyszłość, w której już teraz się odnajdujemy i która rozwija się szybko i dość mocno, a w niedługim czasie będzie stanowić zupełnie coś nowego, coś w czym trzeba nam będzie ponownie się odnaleźć. Pamiętajmy jednak, że roboty nie wyeliminują z rynku człowieka w 100%, czynnik ludzki chcąc czy nie chcąc, jest niezastąpiony. Powinniśmy spojrzeć na to w inny sposób. Maszyny mają nam pomagać, odciążyć fizyczną część pracy i wpłynąć na zwiększenie jej efektywności, a zatem mają uzupełniać naszą pracę i współpracować, nie mają stanowić dla nas swoistej konkurencji.
inż. Jessica Stawicka