Pod względem technologii procesowej i higieny, woda odgrywa ważną rolę w uboju oraz obróbce mięsa. Niemal cały proces produkcyjny, począwszy od miejsca dostarczenia zwierząt rzeźnych do magazynów i komór chłodniczych, wiąże się z gromadzeniem się ścieków. Ponadto ścieki gromadzą się na terenie firmy oraz w powiązanych produkcjach wtórnych.
Z procesem uboju i przetwórstwem mięsa związane są liczne procesy, w wyniku których powstaje znaczna ilość rożnego rodzaju ścieków:
– rozładunek, przetrzymywanie i czyszczenie zwierząt przeznaczonych do uboju,
– krwawienie zwierząt,
– skórowanie, parzenie, odwłoszczenie lub oskubanie tusz,
– usuwanie i czyszczenie wnętrzności, w szczególności opróżnianie, czyszczenie, dalsza obróbka żołądków i jelit,
– transport pływający wnętrzności drobiowych,
– rozłupywanie tusz i usuwanie głów, szyj, nóg itp.
– płukanie tusz lub części
– rozbiór zgrubny i drobny ubojni
– gotowanie, gotowanie, wędzenie, solenie, peklowanie, transport, sterylizacja, chłodzenie w produkcji wyrobów mięsnych i wędliniarskich,
schładzanie i magazynowanie ubojni – dezynfekcja i czyszczenie pomieszczeń roboczych , sprzęt, stajnie i pojazdy, w tym kontenery transportowe do transportu zwierząt i usuwania produktów.
Różne odpady stałe i płynne oraz koncentraty (np. krew) mogą prowadzić do mniej lub bardziej wysokiego zanieczyszczenia wody używanej w procesie produkcyjnym, w zależności od skuteczności wewnętrznych środków zapobiegawczych.
Krew jest głównym zanieczyszczeniem ścieków. Podczas uboju świni wytwarza się 4-6 litrów krwi, a podczas uboju krowy wytwarza się 20-35 litrów krwi. Nawet jeśli krew zostanie pobrana tak dokładnie, jak to możliwe, podczas uboju można spodziewać się strat rzędu 0,5 l na świnię i 2 l na bydło. Krew ma wartość BOD5 140 g/l (!) i więcej. Już nieuniknione wycieki podczas uboju i przetwarzania powodują znaczne zanieczyszczenie ścieków.
Innym znaczącym obciążeniem są flaki, w których jelita, żołądki i żwacz są opróżniane, oczyszczane iw razie potrzeby poddawane dalszej obróbce. Około 35 – 50 kg zawartości żwacza (zawartość wody 60 – 65%) gromadzi się na bydło. Wypłukiwana zawartość żwacza lub płyn żwaczowy wytwarzany podczas mechanicznego odwadniania stanowi niemałą część całkowitego zanieczyszczenia ścieków. Oprócz odchodów, w szczególności tłuszcze gromadzą się w związku z przetwarzaniem jelit podczas tzw. „zapychania” jelit bydlęcych i wieprzowych oraz w całości lub w części do ścieków. Nagromadzenie osadu tłuszczowego wynosi około 1,5 kg/zwierzę w przypadku bydła i 0,5 kg/zwierzę w przypadku świń. Istnieje dodatkowe obciążenie ścieków, jeśli jelita są odśluzowane, a uzyskany śluz jelitowy (0,75 kg/świnię lub 2 kg/bydło) nie jest dokładnie zbierany.
Ścieki produkcyjne z rzeźni są szczególnie zanieczyszczone tłuszczami i białkami oraz produktami ich rozkładu, takimi jak kwasy organiczne, aminy i inne organiczne związki azotu. Ścieki zawierają również węglowodany (glukozę, celulozę) oraz inne składniki krwi, płyny tkankowe oraz zawartość jelit, żołądka czy żwacza. W związku z utylizacją jelitową oraz soleniem i przechowywaniem skór występuje również podwyższona zawartość chlorków w ściekach. Stosowanie środków czyszczących i dezynfekujących oznacza również, że w ściekach należy spodziewać się pozostałości tych substancji.
Ścieki ze względu na zwykle podwyższoną temperaturę mają silną tendencję do rozkładu biochemicznego i są dobrym pożywką dla mikroorganizmów. Ścieki z rzeźni również zawierają patogeny i dlatego są klasyfikowane jako zagrożenie sanitarne związane z epidemią. Nawet klinicznie zdrowe, ale utajone zakażone zwierzęta często są nosicielami patogenów, takich jak prątki gruźlicy, patogeny wąglika, bakterie róży, gatunki brucelli, beztlenowce, salmonella, leptospira i różne rodzaje wirusów. Rozpowszechniona jest także inwazja zwierząt pasożytami, takimi jak nicienie, przywry wątrobowe, nicienie płucne, tasiemce itp. Po wypłukaniu treści jelitowej zawarte w nich jaja robaków i larwy przedostają się do ścieków.
Charakterystyka zanieczyszczeń ścieków z rzeźni odnosi się również do ścieków z obróbki i przetwarzania mięsa. Jednak stężenia nie są ekstremalnie wysokie, ponieważ nie ma źródeł zanieczyszczeń (odchody, żwacz, treść jelit itp.). Z drugiej strony, niektóre etapy pracy (np. parzenie, gotowanie, produkcja kiełbas) wytwarzają ścieki o wysokim poziomie zanieczyszczeń organicznych, zwłaszcza ścieki tłuste. Przy produkcji produktów peklowanych powstają ścieki o wysokiej zawartości soli; Stężenia chlorków większe niż 1 g/l nie są rzadkością. Przetwórstwo mięsne charakteryzuje się również szczególnie dużymi ilościami wody myjącej o znacznie podwyższonej zawartości tłuszczów i środków czyszczących. Ubojnie drobiu odprowadzają ścieki z dużą zawartością piór lub ich części.
Aby sprostać problemowi odprowadzenia ścieków w sposób bezproblemowy, należy zastosować nierdzewne odwodnienia o budowie umożliwiającej łatwe czyszczenie a tym samym odpływ zanieczyszczeń stałych do elementów filtracyjnych.
Na podstawie struktury krystalicznej (rozmieszczenie atomów), rozróżniamy pięć klas stali nierdzewnej. Najważniejsze w produkcji odwodnieni są klasy gatunku austenitycznego: AISI 304 oraz AISI 316. Wysoki poziom chromu i niklu występujący w nich, zapewnia im dużą odporność na ciepło, ścieranie i korozję.
Najpopularniejszym gatunkiem stali nierdzewnej jest AISI 304. Wytrzymuje działanie silnych chemikaliów czyszczących bez korozji. Typowe zastosowania to przygotowanie żywności: np. stoły do przygotowywania żywności, wyposażenie kuchni: naczynia kuchenne, sztućce, architektoniczne: windy, kabiny łazienkowe, medyczne: tace, narzędzia chirurgiczne. Większość odwodnieni liniowych jest właśnie produkowana ze stali AISI 304.
Stal kwasoodporna AISI 316 zawiera wiele podobnych właściwości chemicznych i mechanicznych jak stal nierdzewna AISI 304. Gołym okiem oba metale wyglądają tak samo, jednak skład chemiczny tej pierwszej AISI 316 to 16% chromu, 10% niklu i 2% molibdenu, to właśnie dodatek molibdenu czyni ją znacznie bardziej odporną na korozję i chemikalia, w szczególności na kwasy i zasady. To właśnie ona jest dedykowana do obszarów, gdzie utrzymanie rygorystycznych warunków higieny wymaga stosowania agresywnych środków czystości.
Dużym problemem jest wiarygodność dostawców produktów ze stali nierdzewnych z uwagi na rosnący ciągle koszt surowców i duże ryzyko pojawienia się na rynku materiałów, które jedynie z nazwy handlowej dorównują faktycznie stali nierdzewnej AISI 304 lub AISI 316. Firma LAF-Polska prowadzi od 2009 roku skrupulatną weryfikację dostawców dla uzyskania wysokiej jakości produktów. Dla zainteresowanych klientów dostarcza atesty nie tylko wyrobów, ale również stali z których są produkowane odwodnienia.
Piotr Kupiec
doradca handlowy
LAF-POLSKA
www.laf-polska.pl
biuro@laf-polska.pl
+48 74 667 12 45