W dobie wahań cen energii, a także niepewnej dostępności jej nośników, niezwykle istotną kwestią staje się zmniejszanie zależności bezpieczeństwa energetycznego przedsiębiorstw od czynników zewnętrznych. To niejedyne zadania stojące obecnie przed firmami. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej „nakłania” je dodatkowo do dążenia do neutralności klimatycznej poprzez wzmożone naciski na ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko. Powyższe okoliczności stanowią wyzwanie w szczególności dla firm z najbardziej energochłonnych branż, jak branża mięsna.
Jednymi z przedsięwzięć, jakie wpływają na poprawę gospodarki energetycznej energochłonnych przedsiębiorstw, są zwiększanie efektywności energetycznej oraz inwestycje w indywidualne źródła energii. Działania te pozwalają nie tylko na mitygację zagrożeń, ale także na optymalizację kosztów działalności i zwiększenie konkurencyjności.
Efektywność energetyczna w przemyśle mięsnym
Przemysł przetwórstwa mięsnego charakteryzuje się dużą energochłonnością. Obszarami o największym zapotrzebowaniu na energię są chłodnictwo oraz procesy wymagające wykorzystania ciepła. Chłód w zakładach mięsnych niezbędny jest m.in. do zmniejszania temperatury mięsa w celu zabezpieczenia i przedłużenia jego trwałości oraz zapewnienia prawidłowego procesu dojrzewania. Z kolei ciepło wykorzystywane jest do parzenia, gotowania, sterylizacji, czy pasteryzacji, a także podgrzania wody do mycia.
W sektorze mięsnym, tak jak w wielu innych branżach, do zapewnienia ciepła wciąż w dużej mierze wykorzystywane są paliwa kopalne, w tym gaz ziemny. Najistotniejszą częścią całkowitego zużycia energii jest natomiast energia elektryczna, przy czym na ogół najwięcej prądu pobierają systemy chłodnicze. Poszukiwanie oszczędności energii w zakładach mięsnych powinno się zatem skupiać na tych dwóch obszarach.
Białe Certyfikaty jako mechanizm wsparcia
Obecnie jeden z kluczowych problemów przedsiębiorstw na drodze do poprawy gospodarki energetycznej stanowi kwestia finansowania. Elementem służącym wspieraniu inwestycji modernizacyjnych, mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej, jest system oparty na świadectwach efektywności energetycznej, czyli Białych Certyfikatów. Jest to szansa na otrzymanie jednorazowo dodatkowych środków pieniężnych za wykonanie działań prowadzących do uzyskania oszczędności energii w przedsiębiorstwie. Osiągnięte w ten sposób certyfikaty efektywności energetycznej można spieniężyć na Towarowej Giełdzie Energii.
System Białych Certyfikatów stymuluje rozwój inwestycji proefektywnościowych, jednocześnie wpływając na możliwość ograniczenia kosztów związanych z działaniem przedsiębiorstwa. Warunkiem skorzystania z takiego mechanizmu wsparcia jest złożenie odpowiedniego wniosku wraz z przygotowanym audytem efektywności energetycznej do Urzędu Regulacji Energetyki przed powstaniem wiążącego zobowiązania do realizacji inwestycji.
Poprawa efektywności energetycznej w zakładach mięsnych – przegląd rozwiązań
1. Poprawa efektywności energetycznej poprzez podniesienie sprawności kotła.
Optymalizacja gospodarki cieplnej przedsiębiorstwa w związku z wymianą nieefektywnego kotła węglowego na nową jednostkę o wyższej sprawności w bezpośredni sposób wpływa na redukcję zużycia węgla w przedsiębiorstwie.
Innym sposobem na podniesienie sprawności wytwarzania ciepła jest instalacja ekonomizerów przy kotłach, pozwalających na odzysk ciepła od spalin i wykorzystanie go do podgrzewania wody zasilającej. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest zredukowanie zużycia paliwa.
2. Modernizacja polegająca na zastąpieniu nieefektywnego źródła ciepła nagrzewnicami gazowymi.
Zmiana systemu grzewczego charakteryzującego się generacją wysokich kosztów i emisji na system złożony z nagrzewnic gazowych, które cechują się wysoką sprawnością wytwarzania ciepła, przynosi duże oszczędności finansowe.
3. Poprawa efektywności energetycznej przez zainstalowanie układu wykorzystującego ciepło odpadowe pochodzące z instalacji chłodniczej.
Zredukowanie zużycia węgla kamiennego w tradycyjnej kotłowni może wynikać z wykorzystania ciepła odpadowego pochodzącego z instalacji chłodniczej. Modernizacja opiera się na działaniu pompy ciepła, dla której dolnym źródłem jest ciepło odpadowe z chłodnic oleju sprężarek oraz z przegrzewu czynnika chłodniczego.
4. Modernizacja polegająca na wymianie freonowej instalacji chłodniczej na amoniakalną.
Amoniak to naturalny czynnik chłodniczy, oceniany jako przyjazny dla środowiska, który posiada dużą wydajnością energetyczną. Szacuje się, że amoniakalna instalacja chłodnicza zużywa nawet o 25% mniej energii elektrycznej na potrzeby wytworzenia takiej samej ilości chłodu co typowa instalacja freonowa. Dodatkowym atutem systemów chłodniczych wykorzystujących amoniak jako czynnik chłodniczy jest ich dłuższa żywotność.
5. Inne rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną
Wyżej wymienione przykłady nie wyczerpują listy możliwych działań, które podjęte w ramach poszukiwania oszczędności mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności energetycznej przedsiębiorstw. Ze względu na wysokie zapotrzebowanie na energię elektryczną, chłód i ciepło, korzystnym rozwiązaniem może być zastosowanie kogeneracji bądź też trigeneracji. Obszarem, któremu warto się przyjrzeć jest układ sprężonego powietrza, który często generuje duże straty. Usprawnienia na tym polu to np. optymalizacja pracy urządzeń czy odzysk ciepła ze sprężarek. Potencjał oszczędności zauważa się także w obszarze myjek do pojemników zasilanych energią elektryczną bądź gazem, napędów elektrycznych czy oświetlenia. Inwestycje w urządzenia mniej energochłonne mogą spowodować zmniejszenie zapotrzebowania na energię i w rezultacie kosztów działalności.
Podsumowanie
Przedsiębiorstwa zajmujące się przetwórstwem mięsnym charakteryzują się dużą energochłonnością. Z tego powodu zwiększanie efektywności energetycznej w produkcji i przetwórstwie mięsa powinno być pierwszym krokiem w kierunku zrównoważonego rozwoju dla tego sektora. W powyższym artykule przedstawiono różnorodne działania modernizacyjne prowadzące do optymalizacji kosztów oraz zmniejszania energooszczędności procesów produkcyjnych w zakładzie mięsnym.
Jakub Włodarczyk
jakub.wlodarczyk@viverno.pl